‘’Το μέλλον είναι κάτι που σύντομα θα ανήκει στο παρελθόν.’’

Τζορτζ Κάρλιν

 

 

Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Βαδράτσικας

Δημοσίευση: 30 Μαρτίου 2023

 

Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση δραστηριοτήτων αξιολόγησης ενός έργου απαιτούν συχνά μια δόση έκπληξης, κάτι το απροσδόκητο, που θα τραβήξει την προσοχή και θα προκαλέσει αυθόρμητες αντιδράσεις. Αυτός ήταν ένας από τους κύριους προβληματισμούς μας, όταν μας ανατέθηκε να σχεδιάσουμε μια δραστηριότητα αξιολόγησης για το AfriConEU Brokerage event – που πραγματοποιήθηκε στη Μπολόνια της Ιταλίας στις 2-3 Νοεμβρίου 2022.

Στόχος του project AfriConEU είναι ενδυνάμωση των κόμβων ψηφιακής καινοτομίας στην Αφρική, μέσα από την ανάπτυξη της πρώτης διηπειρωτικής ακαδημίας δικτύωσης για κόμβους ψηφιακής καινοτομίας. Η Ακαδημία βασίζεται στην υλοποίηση δύο εμβληματικών προγραμμάτων, τα οποία επικεντρώνονται στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, ώστε να είναι σε θέση να ξεπερνούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, και στη δημιουργία εταιρικών σχέσεων και κοινοπραξιών, αντίστοιχα. Το πρόγραμμα ανάπτυξης διηπειρωτικών εταιρικών σχέσεων του AfriConEU, το οποίο αποτέλεσε και την αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου, έχει ως στόχο την προσέγγιση  μεταξύ αφρικανικών και ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, επιχειρήσεων, επενδυτών κ.λπ. μέσα από πρακτικούς τρόπους διασύνδεσης, συνεργασίας και ανάπτυξης στρατηγικών σχέσεων και κοινών δράσεων. Κατά τη διάρκεια του AfriConEU Brokerage event, φορείς και δρώντες από την Ευρώπη και την Αφρική συμμετείχαν και ολοκλήρωσαν μια σειρά δράσεων με στόχο τη δικτύωση και την εξεύρεση εταίρων, με την προοπτική  ανάπτυξης νέων συνεργασιών και κοινών δράσεων, καθώς και  την αναζήτηση νέων ευκαιριών για την επέκταση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αποστολή μας ήταν να συλλέξουμε ποιοτικά (αλλά και υψηλής ποιότητας) δεδομένα σχετικά με την εμπειρία των συμμετεχόντων, καθώς και να εφαρμόσουμε μια στρατηγική η οποία θα μας έδινε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και τα αποτελέσματα του Brokerage event, ενθαρρύνοντας παράλληλα την ενεργό συμμετοχή και τη δημιουργικότητα των συμμετεχόντων. Το τελευταίο αυτό στοιχείο προσέθεσε άλλο ένα επίπεδο πολυπλοκότητας στο έργο μας και, ως εκ τούτου, η ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων αξιολόγησης, πέραν των συνηθισμένων ερωτηματολογίων/εντύπων αξιολόγησης, φάνηκε ως η ιδανική λύση. Ακολουθώντας αυτή την προσέγγιση,  όταν, αναζητώντας καινοτόμα και δημιουργικά εργαλεία, εντοπίσαμε τη δραστηριότητα “Καρτ ποστάλ στον μελλοντικό εαυτό σας”, εντυπωσιαστήκαμε αμέσως από την ευελιξία της. Η εξέλιξη αυτή ήταν, στ’ αλήθεια απροσδόκητη, καθώς γρήγορα διαπιστώσαμε ότι η δραστηριότητα της καρτ-ποστάλ μπορούσε να προσαρμοστεί με ποικίλους τρόπους ώστε να είναι κατάλληλη για ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων καθώς και την επίτευξη διαφορετικών στόχων. Στην προκείμενη περίπτωσή, ζητώντας από τους συμμετέχοντες να στείλουν μία καρτ ποστάλ στον μελλοντικό τους εαυτό, όχι μόνο καταφέραμε να συλλέξουμε έναν σημαντικό όγκο ποιοτικών δεδομένων, αλλά ταυτόχρονα μας έδωσε μια πολύ καλή αφορμή να επανέλθουμε μετά από μερικούς μήνες, χωρίς παράλληλα να παραβιάζουμε τους κανόνες του GDPR. Κι επίσης οι συμμετέχοντες βρήκαν τη δραστηριότητα πολύ διασκεδαστική!

Γι’ αυτούς τους λόγους κρίναμε ότι είναι σημαντικό να γραφτεί ένα άρθρο σχετικά με τα κύρια πλεονεκτήματα της χρήσης των “Καρτ ποστάλ στον μελλοντικό εαυτό σας” ως εργαλείο αξιολόγησης, καθώς και κάποιες πρακτικές συμβουλές για να σχεδιάσετε και να εφαρμόσετε μια δραστηριότητα αξιολόγησης με καρτ ποστάλ για τα δικά σας έργα.

 

Γιατί “Καρτ ποστάλ στον μελλοντικό εαυτό”; Με λίγα λόγια, επειδή πρόκειται για ένα τόσο ευέλικτο εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ένα ευρύ φάσμα στόχων. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίσαμε ορισμένες βασικές χρήσεις που σχετίζονται με την παρακολούθηση και την αξιολόγηση, οι οποίες περιγράφονται παρακάτω.

 

Ενίσχυση της δημιουργικότητας

Η συγγραφή μίας καρτ ποστάλ προς τον μελλοντικό εαυτό μπορεί να είναι μια πραγματικά διορατική άσκηση για τους συμμετέχοντες, καθώς τους βάζει στη διαδικασία να σκεφτούν και να φανταστούν πώς θα είναι το μέλλον, με βάση τις δικές τους προσδοκίες και φιλοδοξίες. Χωρίς τους περιορισμούς της “πραγματικότητας”, οι συμμετέχοντες μπορούν να αφήσουν τη φαντασία τους ελεύθερη, να κάνουν όσο μεγαλεπήβολα σχέδια επιθυμούν και να σκεφτούν ιδέες πέρα από τα τετριμμένα, με τρόπο που δεν συνηθίζεται με τα τυπικά εργαλεία αξιολόγησης.

 

Μηχανή του χρόνου

Λαμβάνοντας μία καρτ ποστάλ από τον εαυτό τους, μήνες ή και χρόνια αφού την είχαν γράψει, οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μια απτή υπενθύμιση της εμπειρίας τους. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να φέρουν μαζί τους κάποιο συναίσθημα που ένιωσαν, κάποια γνώση μου αποκόμισαν ή κάποια προσδοκία για το μέλλον που δημιουργήθηκε από τη συμμετοχή τους σε κάποια δραστηριότητα, επιτρέποντάς τους να συγκρίνουν την τρέχουσα κατάσταση τους, τις πεποιθήσεις και τις προσδοκίες τους, με εκείνες που είχαν στο παρελθόν όταν έγραψαν την κάρτα και να αξιολογήσουν πώς έχουν εξελιχθεί τα πράγματα από τότε.

 

Εξέταση της πραγματικότητας

Η διαδικασία της συγγραφής μιας καρτ ποστάλ προς το μέλλον μπορεί να λειτουργήσει ως μία εξαιρετική άσκηση για την ανάπτυξη της αυτογνωσίας. Οι συμμετέχοντες καλούνται να επανεξετάσουν την τρέχουσα κατάστασή τους και, μέσω αυτής της διαδικασίας ανασκόπησης, αναπόφευκτα αποκτούν καλύτερη αντίληψη των πράξεών τους καθώς και των λόγων που τις διαμορφώνουν. Από αυτή την άποψη, οι δραστηριότητες καρτ ποστάλ μπορούν να χρησιμεύσουν ως ένα εργαλείο αξιολόγησης της τρέχουσας πραγματικότητας, όπου οι συμμετέχοντες καλούνται να βρουν απαντήσεις σε ουσιώδη ζητήματα που αφορούν τον εαυτό τους, και να αντιληφθούν αν ακολουθούν το σωστό δρόμο προς την επίτευξη των στόχων τους. Αυτό το είδος δραστηριότητας ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να προβληματιστούν σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες τους, να αποσαφηνίσουν τους στόχους τους και να επανεξετάσουν όσα έχουν επιτύχει μέχρι εκείνη τη στιγμή.

 

Μια ωραία αφορμή για να επανέλθετε

Ένας συνήθης προβληματισμός κατά το σχεδιασμό δραστηριοτήτων αξιολόγησης, είναι πώς μπορεί κανείς να αξιολογήσει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μιας παρέμβασης, καθώς τα αποτελέσματα ορισμένων δράσεων εκδηλώσεων ενδέχεται να χρειαστούν μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να γίνουν ορατά. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μια καρτ ποστάλ στο μέλλον μπορεί να χρησιμεύσει ως μια καλή ευκαιρία-δικαιολογία για να προσεγγίσετε εκ νέου τους συμμετέχοντες και να συλλέξετε περισσότερες πληροφορίες. Έτσι, μαζί με τις καρτ-ποστάλ, φροντίστε να στείλετε ένα σύντομο ερωτηματολόγιο, το οποίο θα σας επιτρέπει να διερευνήσετε αν έχουν επιτύχει τους στόχους που έθεσαν και οι προσδοκίες τους έχουν πραγματοποιηθεί.

 

Κάνει καλό στην ψυχική υγεία!

Εκτός από τα πρακτικά πλεονεκτήματα των δραστηριοτήτων “Καρτ ποστάλ στο μέλλον”, που αναλύθηκαν παραπάνω, υπάρχουν ποικίλα ψυχολογικά οφέλη από την εφαρμογή τέτοιου είδους εργαλείων αξιολόγησης. Πρωτίστως, είναι ένας έξυπνος τρόπος για να αποφύγετε να επιτείνετε την κόπωση των συμμετεχόντων, η οποία έχει ενταθεί ειδικά μετά την πανδημία Covid-19, από το να απαντούν σε ερωτηματολόγια, δημοσκοπήσεις και άλλα συνηθισμένα εργαλεία αξιολόγησης.

Αντιθέτως, οι καρτ ποστάλ είναι μια διασκεδαστική δραστηριότητα, καθώς, απαλλαγμένοι από τους περιορισμούς τρέχουσας κατάστασης και δίνοντας έμφαση στις προσωπικές τους ανάγκες και φιλοδοξίες, οι συμμετέχοντες λαμβάνουν σέβασμο και έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να ολοκληρώσουν τη δραστηριότητα, ενώ το να λαμβάνεις μία καρτ ποστάλ από τον εαυτό σου είναι από μόνο του μία ανταμοιβή. Επιπλέον, είναι μια δραστηριότητα που διεγείρει τον δημιουργικό οραματισμό για το μέλλον και αυξάνει τη θετική σκέψη και την πιθανότητα οι άνθρωποι να επιτύχουν τους στόχους τους.

Συμβουλές για την εφαρμογή της δραστηριότητας “Καρτ ποστάλ στο μέλλον”

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να σχεδιάσετε μια δραστηριότητα “Καρτ ποστάλ”, αναλόγα με το σκοπό και τους ειδικότερους στόχους που θέλετε να επιτύχετε. Πλήθος παραλλαγών μπορεί να προκύψουν, ανάλογα με τις ερωτήσεις που καλούνται να απαντήσουν οι συμμετέχοντες, σε ποιο στάδιο του έργου υλοποιείται η δραστηριότητα, τι προσπαθείτε να μετρήσετε και τη φυσική (ή ψηφιακή) μορφή θα χρησιμοποιηθεί για τις καρτ ποστάλ. Οι δραστηριότητες καρτ ποστάλ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξετε το σχεδιασμό ενός έργου, να συγκεκριμενοποιήσετε τους στοχους και τις προσδοκίες σας, να αξιολογήσετε την ποιότητα και την επιτυχία μιας εκδήλωσης ή να παρακολουθήσετε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της. Για το AfriConEU Brokerage event, οι στόχοι μας ήταν η κατανόηση και χαρτογράφηση των κυριότερων διδαγμάτων που αποκόμισαν οι συμμετέχοντες από τη συμμετοχή τους και η δυνατότητα να μπορούμε να παρακολουθούμε και να καταγράφουμε τα αποτελέσματα της εκδήλωσης, αρκετούς μήνες αργότερα.

Για το σκοπό αυτό, σχεδιάσαμε μια ηλεκτρονική φόρμα μέσα από την οποία οι συμμετέχοντες θα επέλεξαν μια εικόνα για την καρτ ποστάλ τους και απάντησαν σε μερικές ερωτήσεις. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα python, μετατρέψαμε τις απαντήσεις των συμμετεχόντων σε καρτ ποστάλ, τις οποία αναμένεται να λάβουν λίγους μήνες αργότερα, μαζί με ένα ερωτηματολόγιο μέσα από το οποίο εξετάζετε αν έχουν επιτύχει τους στόχους που είχαν θέσει για τον εαυτό τους στο μέλλον.

Αν σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε μια δραστηριότητα με καρτ ποστάλ για κάποιο από τα έργα σας, βεβαιωθείτε ότι έχετε ξεκαθαρίσει τι προσπαθείτε να επιτύχετε και σχεδιάστε την αναλόγως. Επιλέξτε προσεκτικά τις ερωτήσεις στις οποίες θα ζητήσετε από τους συμμετέχοντες να απαντήσουν. Εμπλέξτε τους συμμετέχοντες στον σχεδιασμό της καρτ-ποστάλ και φροντίστε να κάνετε τη διαδικασία διασκεδαστική και συγκεκριμένη. Τέλος, μην παραλείψετε να δώσετε σαφείς οδηγίες στους συμμετέχοντες, προκειμένου να μην αυτοπεριορίζονται, να μην βιάζονται, αλλά και να είναι ευγενικοί και ενθαρρυντικοί με τον μελλοντικό τους εαυτό. Άλλωστε, οι κύριοι υπεύθυνοι για τη μελλοντική μας εξέλιξη είμαστε εμείς!